AH -    Assisted Hatching

Zarodek otacza osłonka zwana przejrzystą. W niektórych przypadkach jest ona zbyt gruba, co utrudnia zagnieżdżenie się zarodka w jamie macicy. Zabieg Assisted Hatching polega na przecięciu tej osłonki, umożliwiając zarodkowi nie tylko połączenie się z organizmem kobiety, ale też dalszy rozwój. Wykonuje się go u par, które przeszły in vitro wiele razy bez sukcesu, jak również u kobiet po 40. roku życia.

AMH

Hormon antymüllerowski, produkowany zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Wraz z hormonem FSH reguluje dojrzewanie pęcherzyków, w których rozwija się komórka jajowa. Badanie jego poziomu pozwala skutecznie ocenić szansę kobiety na poczęcie dziecka w naturalny sposób lub dobrać odpowiedni sposób stymulacji hormonalnej w razie wspomagania rozrodu metodą in vitro, zdiagnozować przedwczesne wygasanie jajników, a także zespół policystycznych jajników.

ART-    Assisted reproductive technology

Wszystkie zabiegi i procedury medyczne, które prowadzą do ciąży. Łączy je to, że dotyczą przygotowywania komórek jajowych lub plemników w warunkach laboratoryjnych. Należą do nich: dawstwo komórek jajowych i embrionów, mrożenie gamet i embrionów, przenoszenie embrionów do jajowodów, zapłodnienie pozaustrojowe (czyli nie w ciele kobiety).

Artificial insemination homologous/husband   -   AIH

Inseminacja nasieniem partnera – czyli bezbolesny zabieg wprowadzenia plemników partnera do szyjki macicy albo do samej macicy.

Amenorrhea

Czyli brak miesiączki. Może być tzw. pierwszorzędny u kobiet, które nigdy nie miesiączkowały, lub drugorzędny, kiedy miesiączka pod wpływem jakichś czynników zatrzymała się i nie występuje przez minimum 6 miesięcy.

Anovulation

Brak jajeczkowania, czyli etapu, w którym są największe szanse na zajście w ciążę. To moment, kiedy komórka jajowa opuszcza jajnik i wędruje do jajowodu, gdzie może być zapłodniona przez plemnik. Bez jajeczkowania nie ma ciąży – to kluczowy element tego procesu.

Azoospermia

To inaczej brak plemników w nasieniu. Z kolei brak plemników oznacza, że nawet w razie stosunku płciowego, komórka jajowa nie może być zapłodniona. Przeciętnie organizm mężczyzny produkuje ok. 5 ml spermy. Zawiera ona około 500 milionów plemników, z czego do komórki jajowej dotrze najsilniejszy. Ten mechanizm ma na celu przekazanie jak najsilniejszych genów dzieciom. Brak głównego składnika nasienia jest jedną z przyczyn niepłodności męskiej.

Cytogenetyka, w bardzo dużym uproszczeniu, to dziedzina, która specjalizuje się w badaniu chromosomów, czyli struktur wewnątrz komórki, które zawierają kompletną informację genetyczną. Badanie cytogenetyczne służy sprawdzeniu, czy liczba i budowa chromosomów są prawidłowe, czy występują jakieś odchylenia od normy – mogą one warunkować wiele chorób i nieprawidłowości, w tym tych związanych z płodnością. Dlatego badanie cytogenetyczne przeprowadza się między innymi w ramach procedury przygotowania do zapłodnienia in vitro, ale także w sytuacji, kiedy para ma trudności za zajściem w ciążę lub po przebytym poronieniu (aby przeanalizować potencjalne przyczyny).

Badanie cytogenetyczne

Bezpłodność

Trwała niezdolność do zostania rodzicem, dotycząca zarówno kobiety, jak i mężczyzny. Współczesna medycyna nie zna sposobu na uporanie się z tym problemem. Dla par, które się z nim borykają pozostaje in vitro lub ewentualnie adopcja.

Blastocysta

Istotny etap rozwoju zarodka, czyli zapłodnionej komórki jajowej. Osiąga go około 5 dnia po zapłodnieniu – wtedy dochodzi do zagnieżdżenia się zarodka w macicy.

Nasze ciało składa się z komórek. Z kolei kluczową częścią komórki jest jądro, które zawiera tzw. chromosomy - inaczej materiał genetyczny zarówno ojca, jak i matki.

Chromosomy

Dawca nasienia

Mężczyzna, który daje swoje nasienie do zabiegu in vitro albo inseminacji.

Dawczyni
komórek jajowych

Kobieta, która przekazuje swoje komórki jajowe innej kobiecie.

Ejakulat

Porcja spermy, wyrzucana podczas jednorazowego wytrysku nasienia.

 Embrion

Po połączeniu plemnika i komórki jajowej, powstaje tzw. zygota, która zaczyna się dzielić na kolejne komórki. W wyniku pierwszego podziału zygoty powstaje właśnie embrion i rozwija się w tym stadium aż do 8 tygodniu po zapłodnieniu.

Endometrioza

Inaczej gruczolistość macicy albo wędrująca śluzówka macicy. To choroba, która polega na tym, że błona śluzowa, wyścielająca macicę (zwana endometrium) rozrasta się również poza właściwym sobie miejscem – na przykład do jamy brzusznej czy pęcherza moczowego, dając w czasie menstruacji nasilone dolegliwości bólowe w obrębie całej miednicy. W związku z tym dla niektórych kobiet „te dni” charakteryzuje silny ból, który wyłącza je z normalnego funkcjonowania.

Komórka, która jest niezbędna do powstania ciąży. U mężczyzny jest to plemnik, u kobiety – komórka jajowa.

Gameta

Implantacja zarodka

To kontakt zarodka (zapłodnionego jajeczka) z warstwą komórek wyścielającą macicę. Implantacja ma kilka etapów: przyczepienie, zagnieżdżenie, utworzenie łożyska.

Intrauterine insemination   -   IUI

Inseminacja domaciczna, czyli przeniesienie spermy dawcy bezpośrednio do macicy.

In vitro fertilization   -    IVF

In vitro to nic innego jak połączenie komórki jajowej i plemnika, które odbywa się nie po stosunku płciowym, ale poza ciałem kobiety, w laboratorium.  Od kobiety i jej partnera są pobierane komórki rozrodcze – odpowiednio komórka jajowa i plemnik. Następnie są one umieszczane razem, w specjalnym naczyniu laboratoryjnym i właśnie tam następuje zapłodnienie. Tak zapłodniony zarodek zostanie przetransportowany do macicy kobiety, gdzie może się przyjąć i rozwinie się ciąża, albo nie.

Jajniki

Żeńskie narządy płciowe produkujące komórki jajowe i hormony.

Jajowody

Dwa przewody, umieszczone symetrycznie, po obu stronach ciała, łączące jajniki z macicą. To właśnie nimi „wędruje” komórka jajowa w czasie owulacji i właśnie tutaj przeważnie następuje jej zapłodnienie.

Macica dwurożna

Wrodzona nieprawidłowość w budowie macicy – jej górna część jest rozdwojona.

Mrożenie
komórek jajowych

Jest to procedura, która zatrzymuje starzenie się komórki. Oznacza to, że jej wiek pozostaje taki sam, jak wiek kobiety dniu pobrania. Ma to ogromne znaczenie w powodzeniu leczenia – wiek kobiety jest jednym z najważniejszych czynników, które mogą zaważyć o pomyślnym zajściu w ciążę. Poza tym, wykorzystanie mrożonych komórek jajowych pozwala zrezygnować z bardzo męczącej dla organizmu stymulacji jajeczkowania.

Niedrożność jajowodów

Według statystyk, jest ono przyczyną kłopotów z zajściem w ciąże u co czwartej pary w Polsce. Pojawia się w wyniku stanów zapalnych dróg rodnych, które z kolei prowadzą do powstawania zgrubień ścian jajowodów, zrostów – co utrudnia plemnikom drogę do komórki jajowej, a tym samym, do zapłodnienia.

Niepłodność

Niemożność zajścia w ciążę pomimo regularnego współżycia seksualnego, utrzymująca się powyżej 12 miesięcy. WHO uznaje ją za chorobę społeczną. Jest stanem odwracalnym i można ją leczyć.

Niepłodność idiopatyczna

Jeśli para stara się o dziecko przynajmniej 12 miesięcy, a przy tym badania hormonalne oraz nasienia są prawidłowe, możemy mówić o niepłodności idiopatycznej. To nie schorzenie, a raczej zaburzenie, które w wielu przypadkach może mieć podłoże psychiczne. Szacuje się, że dotyka nawet 20-30% par starających się bezskutecznie o dziecko.

Niewydolność hormonalna jąder

Można się też spotkać z określeniem hipogonadyzm męski pierwotny, hipergonadotropowy
lub jądrowy. Jest wywoływany przez zaburzenia pracy jąder w okresie dojrzewania lub dojrzałości – brak lub niedorozwój jądra, uszkodzenia mechaniczne, choroby zakaźne, przewlekłe niedożywienie organizmu, cukrzyca, alkoholizm, nowotwory jąder. Jednym z objawów niewydolności hormonalnej jąder jest bezpłodność.

Płodność

U ludzi zdolność do poczęcia istoty ludzkiej. Rozpoczyna się wraz z uaktywnieniem działania hormonów płciowych.

Policystyczne jajniki

Zespół policystycznych jajników (PCOS) albo wielotorbielowatych jajników jest najczęstszym zaburzeniem wydzielania hormonów. Dotyka od 5-21% kobiet w wieku od 15-44 lat. Objawy towarzyszące zespołowi to: nieregularne cykle miesiączkowe lub ich brak, nadmierne owłosienie, trądzik, insulinooporność, a także problemy z płodnością. Zasadniczo PCOS polega na tym, że komórki jajowe nie dojrzewają lub nie mogą zostać uwolnione do jajowodu podczas owulacji, a pęcherzyki otaczające komórki jajowe obumierają i zamieniają się w małe torbiele.

Poronienie

Wydalenie przez organizm jaja płodowego przed 22. tygodniem ciąży w wyniku obumarcia zarodka lub płodu.

Zaburzenia jajeczkowania

Najczęściej pojawiają się w przebiegu zespołu policystycznych jajników. U kobiet z tym schorzeniem dochodzi do powstawania pęcherzyków w jajniku, ale dojrzewająca w nich komórka jajowa nie zostaje uwolniona do jajowodu, ponieważ pęcherzyk nie pęka a co za tym idzie – nie może „spotkać się” z plemnikiem.